Moskova Ayaklanması

17 Aralık 1905 1905 Moskova Ayaklanması bastırıldı. Çarlık Orduları 10 gün süren isyan boyunca binlerce kişiyi katletti.
Endüstri devrimiyle birlikte 19. Yüzyılın sonlarından itibaren devrimci düşüncelerden etkilenen işçiler
örgütlü bir şekilde bir araya gelerek yasal işçi sendikalarını kurarak ekonomik haklarını elde etme
yolunda gayretlerini değişik şekillerde yoğunlaştırmışlardır. 1905’e kadar ve özellikle 1904-1905
Japon-Rus savaşından sonra Çarlık Rusya içindeki bu tip gruplar Rus politik ve sosyal sisteminden
duydukları rahatsızlığı değişik eylem ve protesto faaliyetleriyle göstermekteydiler. Öğrenci
ayaklanmalarından, yağma ve suikastlere varan değişik düzeydeki bu protesto ve başkaldırılar Kanlı
Pazar’a (9 Haziran 1905) kadar Kurtuluş Birliği (Union of Liberation) tarafından koordine ediliyordu.
Reform isteklerini doğrudan Çar’a bildirmek isteyen işçiler Rus Çalışanlar birliği Lideri Rahip Georgy
Gapon’un önderliğinde bir gösteri tertip ettiler. Winter Palace’a doğru ellerinde dini ikonların ve
Nikola’nın resmi bulunan işçi göstericiler, Nikola’nın kardeşi ve aynı zamanda Polis Şefi olan Grand
Duke Vladimir tarafından durduruldu. Vladimir’in emri ile üzerlerine ateş açılan göstericilerden
yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Bunun üzerine değişik şehirlerde ve bölgelerde başlayan çatışmalar
doğrudan Çarlık rejimini tehdit eder bir hal aldı ve 1905 devrimi olarak bilinen bir sürecin ateşini
fitilledi.

1905 devrimi genel manada mevcut aristokratik yönetimin lağvedilmesini ve bununla birlikte Çar II.
Nikola’ya meşruti monarşiyi kabul ettirmeyi amaçlamaktaydı. Hükümetin 6 Ağustos’ta danışma meclisi
için çıkarttığı seçim kararnamesi muhalifleri daha da alevlendirdi ve ekim-kasım aylarında iyice
kontrolden çıkmaya başladı. Demiryollarını hedef alan bir saldırı büyüyerek büyük şehirlerde genel
çatışmaya dönüştü. St. Petersburg, Moskova, Odessa gibi şehirlerde işçi konseyleri (sovyetler) kuruldu.
St. Petersburg’daki Sovyet başlarda genel çatışmanın yönetildiği merkezdi. Daha sonra sosyal demokrat
ve menşeviklerin katılımı ile devrim hükümeti tarzında bir organizasyona dönüştü. Yükselen gerilim ve
ülkenin birçok bölgesindeki devrimci-radikal hareketler Nikola’yı taviz vermeye zorladı. Sergey
Yulyevich Witte’nin tavsiyesi ile Nikola tarafından anayasa ve seçilmiş yasama meclisinin tanzim
edileceği deklare edildi (Ekim Manifestosu- October Manifesto-17 Ekim 1905).
Manifestonun yayınlanması her ne kadar radikal devrimcileri ve hatta sosyal demokratları memnun
etmese de genel manada çalışanları ve fanatik olmayanları ikna etmiştir. Ekim Manifestosu’nu bir zafer
olarak gören işçiler işlerinin başına dönmüş olaylar yatıştırılmıştır. Bu durum devrimci koalisyonların
dağılmasına ve St. Petersburgh’daki Soyvet’in gücünün azalmasına neden olmuştur.
3 Aralık 1905 tarihinde Sovyet liderlerinin tutuklanması zaten ekim manifestosundan memnun
olmayan devrimci grupları ve işçileri harekete geçirmiştir. Bunun neticesinde eylemler tertip edilmiş ve
işçilerin de silahlanması ile bu eylemler silahlı çatışmaya dönüşmüştür. Moskova sokaklarında
barikatlar kurularak Çarlık kuvvvetleri ile kanlı çatışmalar yaşanmıştır. Topçu birliklerinin ve çok sayıda
taburun bölgeye sevk edilmesi ile 17 Aralık 1905 tarihinde çatışmalar Çarlık rejimi lehine
sonuçlanmıştır. Mini-savaşa dönüşen çatışmalarda binden fazla sivil hayatını kaybetmiştir. Çatışmalarda
aktif bir şekilde bulunan işçiler işlerini kaybetmiş, sosyal demokrat partiler yer altına indirilmiş ve
birçok devrimci lider tutuklanmıştır. İsyanın bastırılması muhalif-devrimci gruplara pahalıya patlasa da
örgütlü direniş bakımından devrimci gruplara 1917 devrimine giden yolda maddi ve manevi önemli
kazanımlar sağlamıştır.